ĐAU BỤNG LÀ BỆNH GÌ? NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ DỨT ĐIỂM
Đau bụng là một trạng thái khi người bệnh cảm thấy đau trong bụng, có hoặc không có kèm theo nôn ói, tiêu chảy hay táo bón. Đau bụng có thể xuất hiện ở bụng trên hoặc bụng dưới, hai bên và có thể kéo dài trong thời gian ngắn hoặc dài hạn.
I. Đau bụng là gì?
- Đau bụng là cảm nhận đau phát ra từ người bệnh do tình trạng co thắt hoặc tắc nghẽn, hoặc tổn thương bên trong, đau bụng có thể liên tục hoặc ngắt quãng, gây ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của cơ thể.
- Đau bụng xuất hiện nhẹ nhàng hoặc âm tăng dần đột ngột hoặc xuất hiện bệnh lý khác trong ống tiêu hóa hoặc ngoài ống tiêu hóa.
- Đau bụng rất đa dạng: đau nhẹ, âm ỉ liên tục hoặc ngắt quãng hoặc dữ dội, đơn thuần hoặc kết hợp nhiều triệu chứng khác.
- Đau bụng có nhiều nguyên nhân trong ống tiêu hóa hoặc ngoài ống tiêu hóa hoặc không có nguyên nhân.
- Cần phải khám và điều trị đau bụng sớm nhất để hạn chế bệnh trở nặng đột ngột, một số ít tự khỏi trong 24 giờ, rất nhiều trường hợp xác định nguyên nhân nhưng không điều trị được.
- Cần phân biệt với đau bụng cơ năng kiểu đau do yếu tố thần kinh như lo lắng stress, tiền mãn kinh. . .
- Dù đau bụng cơ năng hay thực thể, trong ống tiêu hóa hay ngoài ống tiêu hóa cũng cần xác định nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị giúp ngăn ngừa bệnh nặng hơn, nhất là các trường hợp ung thư.
- Đau bụng cũng có thể là triệu chứng đầu tiên xuất hiện bệnh lý cấp tính, mãn tính hay bệnh lý ác tính, nên đây là triệu chứng cần được quan tâm.
II. Nguyên nhân gây đau bụng:
Đau bụng là triệu chứng của rất nhiều bệnh lý khác nhau, đau có thể tạm thời hoặc dai dẵng, đau có thể cơ năng hoặc thực thể, đau có thể bệnh lý thuộc ống tiêu hóa như thực quản, dạ dày, ruột, đại tràng, trực tràng. . . Vv hoặc ngoài ống tiêu hóa như gan, thận, lách, bàng quang, tiền liệt tuyến, buồng trứng tử cung. . . Vv.
Những nguyên nhân sau đây chiếm đa số gây ra đau bụng:.
- Bệnh lý thực quản: viêm loét thực quản, viêm xuất huyết thực quản, u thực quản. . .
- Bệnh lý dạ dày: viêm dạ dày cấp, loét dạ dày, thủng dạ dày, ung thư dạ dày. . .
- Bệnh lý ruột non: viêm ruột cấp, tắc ruột, thủng ruột, xoắn ruột. . .
- Bệnh lý đại tràng: viêm đại tràng, loét đại tràng, ung thư đại tràng. . .
- Bệnh lý trực tràng: xuất huyết trực tràng, ung thư trực tràng. . .
- Bệnh lý gan mật: tắc đường mật do u hoặc sỏi, nhiễm trùng đường mật. . .
- Bệnh lý tụy: viêm tụy cấp, ung thư tụy, giãn ống tụy. . .
- Bệnh lý thận: sỏi niệu quản, thận ứ nước, sỏi thận, u thận, viêm đài bể thận. . .
- Bệnh lý tiền liệt tuyến - bàng quang: viêm bàng quang xuất huyết, sỏi bàng quang, sỏi kẹt niệu đạo, ung thư tiền liệt tuyến. . .
- Bệnh lý buồng trứng tử cung: u buồng trứng xoắn, ung thư buồng trứng. . .
- Do tác dụng phụ của một số thuốc như thuốc điều trị ung thư, thuốc kháng lao, thuốc giảm đau non steroides, corticoides. . .
- Đau bụng cần phân biệt đau cơ năng, đau do bệnh lý tâm thần phân liệt, đau do hội chứng kích thích. . .
Những bệnh cấp tính gây đau bụng thường gặp nhất: Viêm dạ dày cấp, việm ruột cấp, xuất huyết tiêu hóa, tắc ruột, tắc đường mật, áp xe gan, ruột thừa viêm cấp, cơn đau quặn thận, u buồng trứng xoắn. . . Nguyên nhân gây ra đau bụng rất nhiều, từ cấp tính đến mãn tính, từ những nguyên nhân đơn giản có thể chữa khỏi đến những nguyên nhân không chữa được. Vì vậy cần biết thời điểm nào cần khám đau bụng giúp phát hiện, điều trị nguyên nhân tận gốc và giảm nguy cơ các biến chứng về sau.
III. Khám đau bụng khi nào? Đau bụng có phải dấu hiệu bệnh nặng?
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra đau bụng với mức độ nặng nhẹ khác nhau nhưng đa phần đau bụng là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý cấp tính của ổ bụng đồng thời cũng là dấu hiệu theo dõi suốt quá trình diễn tiến bệnh lý, ngoài ra đau bụng còn ảnh hưởng khá nhiều đến sinh hoạt làm việc dù bất kỳ do nguyên nhân gì. Vì vậy khi thấy các dấu hiệu đau bụng sau cần khám sớm:.
- Đau bụng hố chậu phải.
- Đau bụng nhiều vị trí sau đó đau lan sang hố chậu phải.
- Đau bụng dữ đội vùng thượng vị.
- Đau bụng hông phải hoặc bên trái.
- Đau bụng dữ dội vùng bụng dưới.
- Đau bụng bên hố chậu phải hoặc trái.
Các dấu hiệu đau bụng kèm các dấu hiệu sau cần khám ngay:.
- Đau bụng hố chậu phải kèm sốt.
- Đau bụng kèm sốt.
- Đau bụng kèm sốt hoặc tiêu chảy.
- Đau bụng kèm vàng da.
- Đau bụng kèm ói hoặc đi tiêu ra máu.
- Đau bụng dữ dội kèm tiểu buốt gắt hoặc tiểu máu.
- Đau bụng kèm bụng co cứng hoặc sờ có u cục.
- Đau bụng sau chấn thương.
IV. Chẩn đoán đau bụng cấp tính, mãn tính
Việc chẩn đoán đau bụng dựa vào các yếu tố sau:.
- Tình chất đau bụng: thời gian, vị trí, liên tục hay ngắt quãng, đau bụng có kèm theo các triệu chứng khác như bụng co cứng, tiêu tiểu ra máu, vàng da, sốt. . . Vv.
- Bệnh sử: khởi phát đột ngột hay đã có bệnh từ trước, tự nhiên hay sau chấn thương hay có bệnh lý mạn tính, ác tính.
- Tiền sử: bản thân hoặc gia đình có bệnh lý đau bụng liên quan bệnh lý toàn thân, là yếu tố đánh giá cấp hay mãn, tiên lượng tốt hay xấu.
- Bệnh lý nền: tiểu đường, thiếu máu, viêm tụy mạn, viêm loét dạ dày, viêm loét đại tràng, bệnh lý gan mật, sỏi đường mật sỏi thận. . . Vv là yếu tố giúp chẩn đoán, tiên lượng điều trị.
- Dùng thuốc: yếu tố không thể bỏ qua, nhiều trường hợp xuất hiện đau bụng sau dùng thuốc chống ung thư, thuốc lao, thuốc giảm đau trị xương khớp. . . Vv.
- Các cận lâm sàng không thể thiếu: nội soi, xét nghiệm máu, siêu âm, chụp Xquang, chụp CT, MRI. . .
V. Cách chữa đau bụng hiệu quả
Tùy nguyên nhân gây bệnh mà có liệu trình điều trị hiệu quả, chủ yếu điều trị nguyên nhân ưu tiên hàng đầu và dùng thuốc cải thiện triệu chứng đau bụng.
- Nếu do dùng thuốc: ngưng thuốc, điều trị hỗ trợ sẽ cải thiện sau 2-8 tuần.
- Nếu do bệnh cấp tính mãn tính như sốt xuất huyết, bệnh về máu, bệnh tự miễn cần theo dõi điều trị sớm hạn chế biến chứng.
- Nếu do nhiễm trùng: tìm nguyên nhân, điều trị tích cức nhiễm trùng 1-4 tuần.
- Nếu do không choáng chỗ hoặc sỏi gây tắc nghẽn: tán sỏi hoặc phẫu thuật mang lại kết quả tốt nhất.
- Nếu do loét xuất huyết: tìm nguyên nhân, điều trị chống loét 2-8 tuần.
- Nếu do thủng tạng rỗng hay do chấn thương: ưu tiên phẫu thuật kết hợp điều trị nội khoa.
- Nếu do hóa trị xạ trị: cần xem lại, điều chỉnh liệu trình phù hợp, kết hợp điều trị nội khoa.
- Các nguyên nhân khác: điều trị nội khoa.
Các loại thuốc chống co thắt, kháng tiết, kháng sinh, kháng nấm, ức chế bơm proton, băng niêm mạc. . . Vv cũng rất hiệu quả. Như vậy, để phát hiện và điều trị đau bụng hiệu quả, hạn chế biến chứng: Khi phát hiện đau bụng cần khám và điều trị sớm, đúng theo hướng dẫn, không tự ý dùng thuốc.
VI. Một số biện pháp phòng ngừa đau bụng
- Vệ sinh ăn uống, hợp vệ sinh, không ăn tái sống.
- Sử dụng nguồn nước sạch.
- Hạn chế chua cay, nước có ga, bia rượu.
- Di trì chế độ ăn uống sạch.
- Phát hiện và điều trị sớm khi thấy các dấu hiệu đau bụng bất thường.
- Điều trị dứt điểm các bệnh lý loét dạ dày tá tràng, viêm loét đại tràng.
- Khám tổng quát định kỳ, điều trị sớm các nguyên nhân gây đau bụng.
- Khám và điều trị sớm các trường hợp sỏi đường mật, đường tiết niệu.
- Khám và điều trị sớm các trường hợp chấn thương bụng kín.
- Ngưng sử dụng các thuốc giảm đau khi chưa có chỉ định.
- Khám phát hiện điều trị sớm các bệnh lý gây đau bụng mãn tính.
Các biện pháp phòng ngừa trên đã giúp ngăn ngừa hơn 50% các nguyên nhân đau bụng thường gặp nhất. Ngoài ra khi cần tư vấn đau bụng, hãy liên hệ Hotline 0903 933 011 (7 giờ - 20 giờ) để được hỗ trợ tốt nhất.
